جلوگیری از سنگ کلیه : آیا می دانستید که از بین هر ۱۰ نفر، ۱ نفر در طول زندگی خود، حداقل یک سنگ کلیه می سازد؟ اگر دچار سنگ شوید، احتمالا نیاز خواهید داشت تا از رژیم غذایی خاصی پیروی کنید. قبل از استفاده از این رژیم خاص، پزشک شما آزمایشات خون و ادرار شما را بررسی خواهد کرد تا فاکتور های ریسک را بدست بیاورد.
پس از این بررسی، وی تغییرات رژیم غذایی و درمان های پزشکی مورد نیاز شما را پیاده خواهد کرد تا از بازگشت سنگ کلیه جلوگیری شود. یک متخصص کلیه می تواند به شما کمک کند تا تغییرات لازم را در رژیم غذایی و سبک زندگی خود ایجاد کنید.
با سایت وای آره همراه باشید تا برنامه غذایی مناسب در مورد جلوگیری از سنگ کلیه و بازگشت سنگ کلیه و سوالات رایج در این زمینه را تقدیم حضورتان کنیم:
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه، توده ای سفت است که از ذرات کریستالی موجود در ادرار تشکیل می شود. مواد شیمیایی طبیعی موجود در بدن اکثر افراد، از شکل گرفتن سنگ کلیه جلوگیری می کنند.
آیا همه سنگ های کلیه شبیه به هم هستند؟
خیر. متداول ترین انواع سنگ کلیه، عبارتند از سنگ های کلسیمی و پس از آن، سنگ های اسید اوریک. تغییر رژیم غذایی و معالجات پزشکی بر اساس نوع سنگ، برای جلوگیری از بازگشت آنها انجام می شود.
مهمترین فاکتور برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه چیست؟
یکی از بهترین کارهایی که می توانید برای جلوگیری از سنگ کلیه انجام دهید، نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز است. این کار، به شما کمک می کند تا مرتباً ادرار کنید تا از تجمع کلسیم یا اسید اوریک جلوگیری شود.
عرق خود را دست کم نگیرید!
سونا، یوگای گرم و ورزش های سنگین ممکن است برای سلامتی مفید باشند، اما می توانند منجر به سنگ کلیه شوند.
چرا؟ از دست دادن آب، چه از طریق تعریق و چه به دلیل گرمای تابستان می تواند منجر به تولید کمتر ادرار شود. هرچه بیشتر عرق کنید، ادرار کمتری خواهید داشت؛ این امر باعث ته نشین شدن مواد معدنی در کلیه ها و مجاری ادرار و در نتیجه سنگ کلیه می شود.
هنگام انجام ورزش یا فعالیت هایی که باعث تعریق زیاد می شوند، حتماً از آب کافی استفاده کنید. برای تولید مقدار کافی از ادرار، باید روزانه ۸ تا ۱۲ لیوان مایعات بنوشید. سعی کنید از نوشابه های گازدار (به ویژه آنهایی که مقادیر زیادی فروکتوز دارند)، چای سرد شیرین و آب گریپ فروت خودداری کنید.
چه نوع رژیم غذایی برای جلوگیری از سنگ کلیه توصیه می شود؟
برای جلوگیری از سنگ کلیه، یک نوع رژیم غذایی خاص وجود ندارد. اکثر رژیم های غذایی بر اساس نوع سنگ و نوع شخص، متفاوت هستند.
سنگهای اگزالات کلسیم: رایج ترین سنگهای کلیه
اگزالات به طور طبیعی در بسیاری از غذاها از جمله میوه ها و سبزیجات، آجیل و دانه ها، غلات، حبوبات و حتی شکلات و چای یافت می شود.
برخی از نمونه غذاهایی که دارای مقدار زیادی اگزالات هستند شامل بادام زمینی، ریواس، اسفناج، چغندر، شکلات و سیب زمینی شیرین می باشند.
محدود کردن مصرف این غذاها می تواند برای افرادی که سنگهای اگزالات کلسیم تشکیل میدهند ( که نوع اصلی سنگ کلیه است) مفید باشد.
به همراه وعده های غذایی خود، از غذاهای حاوی کلسیم مانند شیر، ماست، بستنی، مقداری پنیر و غذاهای غنی از اگزالات استفاده کنید.
احتمال اینکه اگزالات و کلسیم موجود در مواد غذایی قبل از ورود به کلیه ها، در معده و روده به یکدیگر بپیوندند، بیشتر است. با این کار احتمال تشکیل سنگ کلیه کمتر می شود.
کلسیم، دشمن کلیه ها نیست بلکه تمایل دارد تا از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کند. متاسفانه این باور اشتباه وجود دارد که کلسیم عامل اصلی تشکیل سنگ های اگزالات است.
در واقع، رژیم غذایی حاوی مقدار کمی از کلسیم، احتمال تشکیل سنگ های کلیه را افزایش می دهد.
کلسیم رژیم غذایی خود را کاهش ندهید
برای کاهش سدیم در رژیم غذایی و ترکیب غذاهای غنی از کلسیم و غذاهای غنی از اگزالات، تلاش کنید. مصرف کلسیم توصیه شده برای جلوگیری از سنگ های کلسیمی، ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی گرم در روز است (شما می توانید ۳ وعده لبنیات را به همراه وعده های غذایی بخورید تا توصیه ی انجام شده را برآورده کنید.)
سدیم اضافی باعث از دست رفتن بیشتر کلسیم از طریق ادرار می شود. سدیم و کلسیم، جریان یکسانی در کلیه دارند، بنابراین اگر غذاهایی بخورید که حاوی سدیم بالا هستند، نشت کلسیم در ادرار افزایش پیدا می کند.
بنابراین، یک رژیم غذایی با سدیم بالا می تواند احتمال ایجاد یک سنگ بیشتر را افزایش دهد. منابع زیادی از سدیم”پنهان” مانند غذاهای کنسرو شده یا فرآوری شده تجاری و همچنین غذاهای رستورانی و فست فودی وجود دارد.
شما می توانید با انتخاب غذاهای کم سدیم که می توانند به کاهش نشت کلسیم در ادرار و کنترل فشار خون کمک کنند، میزان سدیم خود را کم کنید.
۲. سنگ های اوریک اسید : سنگ های رایج بعدی
گوشت قرمز، گوشت ارگان ( گوشت دستگاه های بدن) و صدف دارای مقادیر زیادی از یک ترکیب شیمیایی طبیعی هستند که با نام پورین شناخته می شود. مصرف زیاد پورین منجر به تولید بیشتر اسید اوریک و بار اسیدی بیشتر برای کلیه ها می شود.
دفع بیشتر اسید اوریک منجر به اسید بیشتر ادرار می شود. در نهایت، غلظت بالای اسید ادرار منجر به ایجاد سنگهای اسید اوریک می شود.
برای جلوگیری از سنگ های اسید اوریک؛ غذاهای با پورین بالا مانند گوشت قرمز، گوشت ارگان، آبجو / نوشیدنی های الکلی، سس گریوی بر پایه گوشت، ساردین، ماهی کولی و صدف را کاهش دهید.
از یک برنامه غذایی سالم که بیشتر شامل سبزیجات و میوه ها، غلات کامل و محصولات لبنی کم چربی می باشد، پیروی کنید.
غذاها و نوشیدنی های شیرین شده خصوصاً غذاهایی که دارای شربت ذرت با فروکتوز بالا هستند را محدود کنید. مصرف الکل و رژیم های کوتاه مدت می توانند سطح اسید اوریک را در خون افزایش دهد و حذف این موارد می تواند احتمال تشکیل سنگ های کلیه اسید اوریک کلیه را کاهش دهد.
آیا مصرف ویتامین یا مکمل معدنی به کلیه ها کمک می کند یا به آن ها صدمه می زند؟
مطالعات نشان می دهند که ویتامین های گروه B که شامل تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، B6 و B12 هستند، برای افراد مبتلا به سنگ کلیه مضر نیستند.
در حقیقت، برخی مطالعات نشان داده اند که B6 می تواند به افرادی که دارای اگزالات ادرار بالا هستند، کمک کند.
با این حال، بهتر است در رابطه با مصرف ویتامین C، ویتامین D، روغن کبد ماهی یا سایر مکمل های معدنی حاوی کلسیم با یک متخصص تغذیه مشورت کنید، زیرا برخی از مکمل ها می توانند احتمال تشکیل سنگ را در برخی افراد افزایش دهند.
آیا لازم است کار دیگری برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه انجام دهیم؟
۱. عبور سنگ کلیه اغلب به عنوان یکی از دردناک ترین تجربیاتی است که یک فرد می تواند تجربه کند.
متأسفانه این رویداد، تنها یکبار اتفاق نمی افتد. همین حالا اقدام کنید. بدون داروهای مناسب، رژیم غذایی و مصرف مایعات، سنگها می توانند دوباره بازگردند.
بازگشت سنگ کلیه همچنین می تواند به این معنی باشد که مشکلات دیگری از جمله بیماری کلیه وجود دارد.
۲. دفعه بعد که به فکر نوشیدن لیموناد افتادید، با خیال راحت، این نوشیدنی را بنوشید. سنگهای مزمن کلیه اغلب با سیترات قلیایی (کمتر اسیدی) درمان می شوند: مانند سیترات پتاسیم برای جلوگیری از سنگ های خاص، در شرایطی که سیترات ادرار کم باشد و سطح pH ادرار خیلی پایین (یا خیلی اسیدی) باشد.
آب مرکبات، حاوی سیترات (اسید سیتریک) است، اما ممکن است نیاز به مصرف مقدار بسیار زیادی نیز باشد. همچنین مراقب شکر باشید. کنسانتره آب لیمو (۱۱۳ گرم در روز) مخلوط با آب را می توان در نظر گرفت.
سیترات قلیایی قابل تجویز است و بدون نسخه نیز در دسترس است. سیترات قلیایی را میتوان به همراه یک ماده معدنی مانند سدیم، پتاسیم یا منیزیم برای جلوگیری از تشکیل سنگ تجویز کرد.
هدف از این کار، افزایش سیترات ادرار (برای جلوگیری از سنگهای کلسیم) و افزایش pH ادرار (یا اسیدی شدن کمتر ادرار یا افزایش قلیایی، برای جلوگیری از سنگهای اسید اوریک و سیستین) است.
هدف، تعادل pH است. در مورد گزینه های درمانی مناسب شما از جمله محصولات بدون نسخه و داروهای خانگی، با پزشک یا سایر متخصصان صحبت کنید.
افراد مبتلا به بیماری های کلیوی، ممکن است لازم باشد تا میزان سدیم، پتاسیم یا سایر مواد معدنی را بررسی کنند. این امر بستگی به مرحله بیماری کلیه یا سایر فاکتور ها دارد.
توصیه های رژیمی برای جلوگیری از سنگ کلیه
![توصیه های رژیمی برای جلوگیری از سنگ کلیه]()
توصیه های عمومی
مقدار زیادی آب مصرف کنید: ۸ تا ۱۲ لیوان آب در طول روز
این مایع شامل هر نوع مایعی مانند آب، قهوه و لیموناد می باشد که تاثیر مثبت آن به اثبات رسیده است به جز آب گریپ فروت و سودا. این مقدار مایع، منجر به تولید ادرار با غلظت پایین شده و تولید روزانه ی حداقل ۲.۵ لیتر ادرار را تضمین می کند.
مواد غذایی حاوی اکسالات بالا را محدود کنید. اسفناج، بسیاری از توت ها، شکلات، سبوس گندم، آجیل، چغندر، چای و ریواس باید از رژیم غذایی شما حذف شوند.
کلسیم غذایی کافی بخورید
سه وعده لبنیات در روز به کاهش خطر تشکیل سنگ کلسیم کمک می کند. لبنیات را به همراه وعده های غذایی مصرف کنید.
از مصرف مکمل های اضافی کلسیم خودداری کنید. مکمل های کلسیم باید توسط پزشک و متخصص کلیه، تجویز شوند. مقدار متعادل از پروتئین را مصرف کنید. مصرف پروتئین زیاد باعث دفع کلسیم در کلیه ها می شود، بنابراین ممکن است باعث تشکیل سنگ های بیشتری در کلیه شود.
از مصرف زیاد نمک دوری کنید
مصرف زیاد سدیم باعث افزایش کلسیم در ادرار شده و احتمال بروز سنگ را افزایش می دهد. کاهش مصرف نمک همچنین در کنترل فشار خون موثر است.
از مصرف مقادیر زیاد مکمل های ویتامین C خودداری کنید
طبق توصیه مرجع غذایی ایالات متحده، بهتر است روزانه ۶۰ میلی گرم ویتامین ث مصرف شود. مقادیر بیش از ۱۰۰۰ میلی گرم در روز یا بیشتر ممکن است اگزالات بیشتری در بدن تولید کند.